سفرهای ناصرالدین شاه به اروپا و اعزام محصلین به غرب همراه با رفت و آمد تجار و تمداران اروپایی به ایران، در دوره ی قاجار موجبات نفوذ فرهنگ اروپایی را در کشور فراهم ساخت. همچنین هنر در دوران قاجار همانند سایر ادوار، بازتاب ویژگی‌های ی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است؛ ارتباطات تجاری، ی و نظامی با غرب که از دوران صفویه آغاز شده بود، در دوره ی قاجار با ایجاد امنیت و ثبات نسبی در کشور به صورت چشمگیری گسترش یافت. این امر، زمینه ساز تجدد خواهی و ورود هر چه بیشتر عناصر فرهنگی بیگانه به جامعه‌ی ایران آن روزگار شد. در زمان قاجار به دلیل علاقه ی وافر شاهان قاجار و هنرمندان درباری به غرب گرایی و ارتباط روز افزون با دنیای غرب، گرایش به سوی هنر غرب مآب در کلیه‌ی زمینه ها و همینطور معماری و هنر فراهم شد. در نتیجه، زمینه ی جدایی هرچه بیشتر هنرمند ایرانی از ویژگی های سنتی که از دهه های قبل‌تر آغاز شده بود بیش از پیش فراهم شد (معروفی اقدم و محمودی نسب، ۱۳۹۲). ورود معماری غرب به ایران و تاثیر آن بر معماری ساختمان‌ها، تزیینات و جزئیات بناها سبب پیدایش سبک معماری التقایی در کشور شد (کامیابی مسک و همکاران؛ ۱۳۹۴). در این دوره معماری دچار گسستی بی سابقه می شود که با عناصری ناآشنا و ناهمگون در آن مواجه است (شریفی، ۱۳۹۴). در این دوره است که شیوه جدیدی در معماری نهادینه شد که معماران ایرانی را بر آن داشت تا عوامل مشخص معماری ایران را با روش و توجه خاصی با عوامل معماری خاور دور در آمیزد و سنت و تجددگرایی را رو در روی هم قرار دهد (تقی زادیه و همکاران؛ ۱۳۹۴). همچنین در این بین، اقدامات تجددطلبان برای هماهنگ سازی فرهنگ غربی و ایرانی سبب شد ساختمان های دوره قاجار هم سو با سنت های ایرانی و عناصر وارداتی غرب طراحی شوند. در واقع به دنبال نوآوری ها و تغییرات حاصل از تجددطلبی معماران محلّی نیز تا اندازه ای سلیقه تازه را پذیرفتند و در کارهای خود منظور کردند (سجادی و همکاران؛ 1393: 77). به طور کلی هندسه در طراحی و ساخت مساجد، تکایا و دیگر آثار فاخر معماری ایرانی در دوره قاجار حضور دارد. هندسه نمودی از تجلی حکمت اسلامی در کالبد بناهای ایرانی نیز به شمار می رود (همان منبع). بطور کلی در این دوران است که معماری سنتی بجای مانده از سبک صفوی در مواجه با معماری تجددگرای غربی قرار می گیرد. سبک معماری غربی که بر اصول خردگرایی و استفاده از مظاهر تکنولوژی از جمله کاربرد ف در ساختمان‌سازی تأکید دارد. در این دوران به تقلید از معماری اروپایی، ترکیب های حجمی ساختمان تغییر کرد. از این میان می توان به تداوم در معماری سنتی ایران به ویژه در بناهای آیینی مانند مساجد و مزارها و سپس معماری مدرن در ساختمان های اداری مسی مانند ساختمان راه آهن، فروشگاه فردوسی و هنرستان سخایی اشاره کرد. گسترش مدرنیسم در غرب با ورود کالاهای صنعتی و فناوری نوین در بافت های شهری، مصالح بنایی و دگرگونی در نظام اداری و اجتماعی کشور موجب توسعه مدرنیسم در ایران شد که توسط معماران تحصیلکرده اروپا مانند وارطانیان در طراحی ساختمان ها گسترش یافت (Soltanzadeh, 2011).
درباره این سایت